Du lịch bền vững + Xây dựng thương hiệu

Sau hơn hai năm gián đoạn, chợ Bến Thành biểu tượng của Thành phố Hồ Chí Minh đã hoạt động trở lại. Cảnh tượng quen thuộc một thời của khách du lịch và khách du lịch đang quay trở lại, chắc chắn sẽ tình hình người thuê nhà cũng như những bên điều hành khách sạn sẽ khả quan hơn.

Thế nhưng thế giới đã thay đổi kể từ đó.

Phát triển bền vững là chủ đề đang dần được quan tâm và là mối quan ngại chính đối với các thành phố và quốc gia trên toàn thế giới. Các vấn đề như xử lý rác thải du lịch không đúng cách, tình trạng quá tải và du lịch quá mức thách thức các mô hình du lịch hiện có. Chúng đe dọa uy tín của ngành đối với người dân địa phương và khách du lịch. Do đó, cần có sự thay đổi toàn diện mang tính hệ thống nhằm thúc đẩy du lịch có trách nhiệm và sự phát triển của du lịch bền vững.

Việt Nam đang phải đối mặt thực tế hiện nay. Nguyên nhân chính dẫn đến sự thay đổi là kể từ khi Việt Nam xếp ở top 5 cuối bảng trong xếp hạng du lịch bền vững toàn cầu, hạng 96 trên 99 quốc gia theo Euromonitor International. Đất nước tụt hậu so với các nước láng giềng Đông Nam Á khác như Lào (#51), Myanmar (#59) và Campuchia (#74) theo một bài báo nghiên cứu khác.

Liệu ngành du lịch và khách sạn Việt Nam có đang cần phải đưa ra lựa chọn quan trọng và liệu chúng ta có thể tự cải tổ bản thân hướng tới một tương lai bền vững không?

Du lịch là cơ hội kinh tế bền vững

Việt Nam là đất nước sở hữu tám Di sản Thế giới được UNESCO công nhận và chúng ta cũng phải đối mặt với nhiều thách thức phát triển bền vững khác nhau như rác thải nhựa tại các điểm đến nổi tiếng. Khoảng 13 triệu tấn nhựa thải ra đại dương mỗi năm theo những số liệu được báo cáo. Trong khi đó, các nhóm dân tộc thiểu số ở vùng sâu vùng xa là đối tượng bị khai thác bởi các bên khai thác gỗ tư nhân và các bên kinh doanh phát triển lợi ích tư nhân. Tương tự vậy, Sapa có khung cảnh ruộng bậc thang tuyệt đẹp, vậy mà những dãy núi hùng vĩ đó lại bị biến thành công trường xây dựng vĩnh viễn bị che phủ bởi bụi.

Không thể chỉ xem du lịch là công cụ để thúc đẩy nền kinh tế đơn thuần. Chắc chắn sẽ gây ra hậu quả nặng nề nếu cho phép khai thác du lịch một cách mù quáng mà không có quy định. Điều này đã gây ra các mối lo về môi trường, xã hội và cơ sở hạ tầng mặc dù đó không phải là những lý do duy nhất để chúng ta đổ lỗi. Việc thiếu chính sách quản lý từ chính phủ về hành vi và ứng xử của các hãng du lịch, giáo dục phát triển bền vững trong cộng đồng địa phương và các phương án sử dụng bao bì và dịch vụ bền vững, tất cả đều góp phần khiến cho tình hình tồi tệ hơn.

Các địa điểm và dấu hiệu tích cực

Nhưng chúng ta vẫn còn hy vọng. Các cuộc khảo sát cho thấy nhu cầu du lịch bền vững có xu hướng ngày càng tăng. 79% khách du lịch cho biết “tất cả chúng ta cần phải hành động ngay bây giờ để bảo vệ hành tinh cho thế hệ tương lai”. Một vài điểm đến đã bắt đầu thực hiện các chính sách bền vững của riêng họ trong hoạt động hằng ngày:

• Hội An, di sản đô thị cổ bắt đầu hạn chế sử dụng đồ nhựa và túi ni lông dùng một lần và thực hiện khung giờ cấm xe máy và ô tô tám tiếng một ngày vào trung tâm để biến Hội An trở thành địa điểm có đường phố thân thiện với người đi bộ.
• Du thuyền Bhaya ở Vịnh Hạ Long là đầu tàu chương trình làm sạch vịnh và hoạt động có trách nhiệm trong việc giảm thải được tổ chức xuyên suốt. 
• Hang Sơn Đoòng, hang động lớn nhất thế giới nằm ở Vườn quốc gia Phong Nha Kẻ Bàng áp dụng quy luật hạn chế tổng số du khách rơi vào khoảng một nghìn người mỗi năm để tránh tình trạng quá tải. Họ cũng tích cực tuyển dụng và hợp tác với người dân địa phương, đặc biệt là những người từng làm nghề săn bắn hái lượm hoặc không có việc làm chính thức giúp họ có kế sinh nhai bền vững.

Để bảo vệ di sản văn hóa của Việt Nam chúng ta cần nắm lấy cơ hội phát triển bền vững. Những nhận thức, hành vi và sở thích đối với các điểm đến bền vững đạt đã dần thay đổi đến mức độ chạm ngưỡng. Việc này đòi hỏi chúng ta cần ứng dụng thêm các thực tiễn xanh hơn và minh bạch hơn vào toàn bộ chuỗi giá trị.

Xây dựng thương hiệu điểm đến bền vững

Mặc dù việc áp dụng các thực tiễn thân thiện môi trường là rất quan trọng, nhưng việc truyền thông về những sáng kiến này cũng quan trọng không kém. Truyền thông và xây dựng thương hiệu là những yếu tố thành công quan trọng tái định vị Việt Nam trở thành quốc gia dẫn đầu về du lịch bền vững. Thương hiệu Việt Nam cùng với các di sản quốc gia, chúng ta có thể thay đổi nhận thức của công chúng để thu hút các xu hướng thị trường về cơ hội du lịch xanh hơn.

Xây dựng thương hiệu địa điểm hoặc xây dựng thương hiệu điểm đến bền vững khác biệt với việc nó là một địa danh. Việc xây dựng thương hiệu giúp truyền đạt những điểm khác biệt tới người tham quan, khách du lịch và thậm chí cả cộng đồng địa phương, cải thiện chỉ số tình cảm đối với địa điểm và ảnh hưởng đến hành vi tích cực. Nó đảm bảo giá trị đích thực của địa điểm được duy trì theo thời gian, cả về mặt văn hóa và kinh tế.

Bài viết này được xuất bản lần đầu trong Sustainable Vietnam: A Focus on Sustainability, Partnerships, and Impact  ngày 18 tháng 8 năm 2022.